ویژگیهای افراد کمالگرا

شخص کمال گرا کسی است که نمی‌تواند استانداردهایی کمتر از کمال مطلق را بپذیرد. در روان‌شناسی، مشخصه‌ کمال گرایی این چنین توصیف شده است: «تلاش مداوم شخص برای بی‌نقص بودن و دستیابی به استانداردهایی بسیار بالا» و همینطور «ارزش‌سنجی شخصی بسیار انتقادی و نگرانی راجع به ارزش‌سنجی دیگران نسبت به خود». از دید افراد کمال گرا اساسا هرچیزی که سطحی پایین‌تر از تمام و کمال بودن داشته باشد، غیر قابل پذیرش است.

اگر برای شما هم این سوال پیش آمده که آیا شخصیتی کمال گرا دارید یا خیر، باید بگوییم که به احتمال فراوان این ویژگی را در خود خواهید یافت، حداقل تا حدودی. اگر بخواهیم صادق باشیم، این احتمال نیز وجود دارد که روی ابعاد کمال گرایانه خود کار کرده باشید، زیرا کمال گرایی نوعی ذهنیت جذاب به نظر می‌رسد و چه کسی دلش نمی‌خواهد بی‌نقص باشد؟ اما لازم است که دانش خود را در این زمینه افزایش دهید و دقیقا بدانید که چرا کمال گرایی در بسیاری از مواقع یک خصوصیت منفی به حساب می‌آید. هرچه دانش بیشتری در این زمینه داشته باشید، بهتر قادر به کنار زدن وجوه منفی شخصی کمال گرای خود خواهید بود و به سطحی بالاتر از بهره‌وری دست می‌یابید.

ویژگی‌های رایج افراد کمال گرا

مشکل اصلی کمال گرایی – و دلیل اینکه شما به سراغ این مطلب آمده‌اید تا متوجه شوید شخصیت کمال گرا دارید یا خیر – این است که افراد کمال گرا معمولا در قیاس با افراد کامیاب دستاوردهای کمتری داشته و استرس بیشتری را تحمل می‌کنند. البته کمال گرایان شباهت زیادی به افراد کامیاب (آن‌هایی که دستاوردهای متعدد کسب می‌کنند) دارند، اما شاهد چند تفاوت کلیدی نیز هستیم. در ادامه این نوشتار از ۱۰ ویژگی رایج افراد کمال گرا می‌گوییم که شاید قادر به شناسایی آن‌ها در خود و یا اطرافیان خود باشید.

ذهنیت همه‌چیز یا هیچ‌چیز

افراد کمال گرا درست مانند افراد کامیاب اهدافی بزرگ برای خود ترسیم کرده و برای دستیابی به آن‌ها سختکوش ظاهر می‌شوند. اما شخص کامیاب حتی کاملا به اهداف خود دست پیدا نکند هم از انجام دادن کاری معرکه و دستیابی به موفقیت (یا چیزی نزدیک به این‌ها) راضی خواهد بود. کمال گرایان از پذیرفتن هرآنچه کمتر از بی‌نقص باشد سر باز می‌زنند. «تقریبا بی‌نقص» نیز معمولا به چشم شکست دیده می‌شود.

شدیدا منتقد

افراد کمال گرا بیشتر از افراد کمیاب به انتقاد از خود و دیگران می‌پردازند. درحالی که اشخاص کامیاب به دستاوردهای خود افتخار کرده و حامی دیگران ظاهر می‌شوند، کمال گرایان عمدتا به شناسایی اشتباه‌ها و عیب‌ها مشغول می‌شوند. ذهن آن‌ها کاملا روی کمبودها متمرکز است و به سختی قادر به مشاهده چیزی دیگر هستند. هر زمان که «شکست» رخ می‌دهد نیز آن‌ها بیشتر از دیگران دست به قضاوت و سخت‌گیری می‌زنند.

رانش با ترس

کامیاب‌ها معمولا به سمت اهداف خود کشیده می‌شوند و تمایلی حقیقی به دستیابی به آن‌ها دارند. آن‌ها از تمام گام‌هایی که در جهت درست برداشته می‌شود رضایت دارند. کمال گرایان از طرف دیگر معمولا به وسیله ترس به سمت اهداف خود کشیده می‌شوند و این ترس معمولا راجع به عدم دستیابی به اهداف و شکست خوردن در کارهایی است که باید انجام شوند.

استانداردهای غیر واقع‌گرایانه

متاسفانه، اهدافی که افراد کمال گرا برای خود ترسیم می‌کنند حتی منطقی هم نیستند. درحالی که افراد کامیاب اهدافی شگرف برای خود ترسیم می‌کنند و بعد از دستیابی به آن‌ها با تحت فشار قرار دادن بیش از پیش خود اندکی خوش می‌گذرانند، افراد کمال گرا معمولا هدف ابتدایی را در نقطه‌ای خارج از دسترس قرار می‌دهند.

متمرکز بر نتایج

کامیاب‌ها می‌توانند از پروسه دنبال کردن یک هدف به اندازه دستیابی به خود هدف لذت ببرند و گاهی حتی بیشتر. در طرف عکس ماجرا، کمال گرایان تنها هدف غایی را می‌بینند و نه هیچ‌چیز دیگر. آن‌ها آنقدر نگران دستیابی به هدف و اجتناب از شکست خوردن هستند که نمی‌توانند از پروسه رشد و سخت‌کوشی لذت ببرند.

افسردگی ناشی از اهداف برآورده نشده

کمال گرایان خوشحالی و آسان‌گیری به مراتب کمتری نسبت به افراد کامیاب دارند. درحالی که کامیاب‌ها می‌توانند به شکلی نسبتا آسان ناامیدی خود را کنار بگذارند، افراد کمال گرا معمولا بیشتر به خودشان سخت می‌گیرند و وقتی انتظارات‌شان برآورده نشده، درون گردابی از احساسات منفی غرق می‌شوند.

ترس از شکست

افراد کمال گرا ضمنا به مراتب بیشتر از کامیاب‌ها از شکست خوردن وحشت دارند. عمدتا به این خاطر که آن‌ها حساب زیادی روی نتیجه کار باز می‌کنند و از هرچیزی که کاملا بی‌عیب و نقص نباشد ناامید می‌شوند. با چنین ذهنیتی، شکست تبدیل به اتفاقی دهشتناک می‌شود. از آن‌جایی که هرچیزی کمتر از بی‌عیب و نقصی محض شکست به حساب می‌آید، کمال گرایان معمولا کارها را به دقایق پایانی واگذار می‌کنند.

اهمال‌کاری

شاید بسیار ضد و نقیض به نظر برسد که افراد کمال گرا بیشتر مستعد اهمال‌کاری هستند، زیرا خصیصه اصلی آن‌ها باید به بهره‌وری بالاتر منجر گردد. اما کمال گرایان معمولا رابطه‌ای صمیمی و تنگاتنگ با اهمال‌کاری دارند. این بدان خاطر است که در نتیجه‌ی ترس از شکست، کمال گرایان گاهی آنقدر نگران انجام رساندن کارها به شکلی بی‌نقص می‌شوند که توان حرکت را از دست داده و اصلا هیچ کاری را به انجام نمی‌رسانند.

مکانیسم دفاعی

از آن‌جایی که هرچیزی به جز بی‌نقص بودن بسیار دردناک و ترسناک به حساب می‌آید، افراد کمال گرا معمولا هنگام مواجهه با انتقاد سازنده رویکرد تدافعی می‌گیرند. کامیاب‌ها از طرف دیگر انتقاد را اطلاعاتی ارزشمند به حساب می‌آورند که به آن‌ها در کارهای آتی یاری خواهد رساند.

اعتماد به نفس پایین

کمال گرایان معمولا انتقادات فراوانی به خود وارد می‌کنند، خوشحال نیستند و از اعتماد به نفس پایین رنج می‌برند. به خاطر همین ماهیت انتقادی، چنین افرادی می‌توانند بسیار تنها و ایزوله شوند و دیگران را نیز از خود می‌رانند. همین موضوع بار دیگر به اعتماد به نفس پایین آن‌ها دامن می‌زند.