عارف آنلاین

به قلم عبدالحسین دهقانی

تا همین چهل پنجاه سال پیش، هر کس می خواست زندگی خود را وقف یافتن حقیقت نماید، باید یک جستجوی واقعی را از سر می گذراند و برای یافتن استادی که راه رسیدن به حقیقت را به او نشان دهد، چه بسا کیلومترها از شهر و دیار خود دور می شد. اگر خیلی خوش شانس بود به یکی از طریقت های صوفیه می پیوست، اول طالب و بعد مشرف می شد و باقی عمر را یا در گوشه خانقاه می گذراند یا به اشاره ی پیر خود آنچه را انجام می داد که از او خواسته می شد.

عده ای از این هم دور تر می رفتند و رنج سفر به پاکستان، هند یا نجف را می کشیدند تا مگر به راز بزرگ دست پیدا کنند. این جستجوی جغرافیایی که هنوز هم در مقیاس کوچکتر ادامه دارد، با مزایای کم و معایب بسیار همراه بوده و هست. مزیتش این است که جستجوگر به دلیل زمان و زحمت زیادی که برای پیدا کردن راه سعادت کشیده، برای آنچه که به او گفته می شود ارزش و اهمیت فراوان قائل است و تک تک واژه ها و جملاتی را که از قطب، استاد یا گورو یا مرشد خود می شنود، با دقت و توجه تمام به خاطر می سپارد و به سفارش ها عمل می کند. از طرف دیگر چنین نگرشی به زندگی در عین سادگی و بی پیراستگی بسیار مخرب و ویران کننده است: جستجوگر حقیقت هیچ معیاری برای ارزیابی و شناختِ درستیِ آنچه که به او گفته می شود ندارد و نمی تواند یا نمی خواهد مستقل و بدون وابستگی تصمیم بگیرد. یا باید بی قید و شرط همه چیز را بپذیرد و به دستورات عمل کند و یا به جستجوی خود ادامه دهد. هیچ فرقه و مکتب و مذهبی نیست که شما را به پژوهش و جستجو در خصوص پیدا کردن راه درست (به جز آنچه که خود بر درستی آن تاکید می کند) تشویق نماید و شما را به خواندن کتابهایی که از نظر آن فرقه یا مکتب و مذهب گمراه کننده و ضاله هستند ترغیب نماید.

این جستجوی معنوی که هزاران سال با نسل های مختلف بشر بوده و انسان را شدیدا درگیر خود کرده، امروزه به پهنای اینترنت کشیده شده است. اینترنت و سهولت دستیابی به اطلاعات به تولد نوع جدیدی از عارفان انجامیده که آنها را عارف های آنلاین می نامیم. عارف آنلاین کسی ست که سعی می کند برای یافتن حقیقت متون آنلاین را جستجو کند و راز بزرگ را از پس هزاران واژه تخصصی بشناسد یا گروهها و انجمن های آنلاین را که حاوی مطالب رازورانه هستند، پیدا کند و در آنها عضو شود.

عارف آنلاین هم مثل عارف سنتی ممکن است به راحتی در سفرهای آنلاین خود به بیراهه برود. حتی از این نظر جستجوی اینترنتیِ راز بزرگ بسیار سخت تر است. عارف سنتی هدف و مقصد مشخص دارد. راه و چاه را می بیند. اما عارف آنلاین در عین داشتن هدف، هر لحظه ممکن است در جنگل عظیم اطلاعات گم شود و از جاهایی سر در بیاورد که اصلا نمی خواسته.

عارف آنلاین برای خودش مکان های مقدس و زیارتگاههای ویژه دارد:

کعبه ی او گوگل است. به محض اینکه آنلاین می شود با فریادهای یاگوگل حاجت خود را به درگاه حضرتش تایپ می نماید و آنقدر دورش می گردد تا به جواب برسد.

مجتهد او ویکی پدیا و ویکی هاو است. برای هر موضوع و مسئله مبهم راهنمایی و توضیح واضحی پیدا می کند.

مفاتیح الجنان او واتس آپ و تلگرام و وایبر هستند. کل جوک ها و چرندیات و اوراد و اذکار عالم را بی هیچ زحمتی پیدا می کند.

مشهد مقدس و شاه چراغ او فیس بوک و اینستاگرام هستند. اینجا می تواند خیل عاشقان حضرتش را زیارت کند و زیر علم دوستان و یاران سینه بزند.

ناگفته پیداست که جستجوی حقیقت در کوچه پس کوچه های اینترنت معایب و مزایای خودش را دارد. اما نکته اینجاست که نگرش جستجوگر به جهان اطراف و شیوه ی زندگی او بسیار مهم تر و پر ارج تر از نوع جستجوی اوست. کسی که شیوه ی زندگی او شیوه ی تقلیدی ست، خود را در مرکز جهان می بیند، هوشیار و پرسش گر و منتقد نیست و از تجربه ی روش های جدید سر باز می زند چه از راههای سنتی و چه از راههای مدرن، در هر صورت جستجوی او برای پی بردن به چیستی زندگی به کوچه ی بن بست می انجامد.

اینترنت فرصتی بی نظیر و بی رقیب برای دست یابی به اطلاعاتی ست که دانستن آنها به روش های سنتی ممکن است یک عمر زمان ببرد. همه ی تکنیک ها، آموزه های رازوری و اسراری که رازوران سنتی در گذشته با رنج فراوان و پس از سال ها سیر و سلوک به دست می آوردند، امروزه با اندکی تلاش در اینترنت می توان پیدا کرد.
اما آیا سهولت دست یابی به دانش هایی که زمانی در پس پرده بودند، کمکی به جستجوگر حقیقت کرده است؟ شکی نیست که امروزه با نسلی از رازوران خود ساخته روبرو هستیم که بدون اینترنت امکان شکل گیری آنها ممکن نمی بود اما به جز آنها عارف آنلاین ها ی دیگری هم دیده می شوند که اطلاعی از الفبای رازوری ندارند و اصلا نمی دانند چه می خواهند.

عارف آنلاین ها را می توان در دسته های زیر جا داد:

عارف آنلاین های هالیوودی:
در این دسته افرادی جای می گیرند که دچار خطای فاحش واقعی پنداری فیلم های هالیوودی می شوند. اینها متوجه نیستند که بیشتر فیلم های هالیوودی هیچ پیامی ندارند و هدف سازندگان این بوده و هست که با استفاده از جلوه های ویژه و صحنه های بی بدیل تماشاگر را برای یک یا دو ساعت در جای خود میخکوب نمایند. بسیاری از عارف آنلاین های هالیوودی با دیدن فیلم های ترسناک که بیشتر با مضمون مسائل فراطبیعی ساخته شده اند، بدون اینکه بخواهند، این صحنه ها را در ضمیر ناخودآگاه خود حک کرده و با واقعی پنداری همزمان دچار وحشت و مجذوبیت می شوند. وحشتی که به وسیله فیلم های هالیوودی در ضمیر این افراد حک می شود، مانند یک سد بسیار محکم از ورود آنها به دنیای رویای آگاهانه یا دنیای رازوران جلوگیری می کند.

عارف آنلاین های هدایت شده: 
 در این دسته کسانی جای می گیرند که خود را هدایت شده می دانند و در مقام استادی یا به عنوان دوست قصد ارشاد یا راهنمایی یا ورود به حریم خصوصی شما را دارند. ارشاد آنها هم از نوع ارشاد مذهبی یا فرقه ایست. اینها بسته به اینکه چه مذهب و فرقه ای دارند با خواندن دعا و اجرای عبادت های مختلف ممکن است یک یا چند تا رویای عجیب غریب دیده باشند و در کمال تاسف آن را سند هدایت خود می دانند.

عارف آنلاین های حکومتی: 
 در مورد آنها حرف زیادی برای گفتن نیست جز اینکه برای عارف آنلاین ارزشی، دنیا به دو قسمت تقسیم شده: خوب و بد. بدها، آمریکا، اسراییل، عربستان یزید فیس بوک و شیطان هستند. خوب ها، روسیه، چین، امام زمان، وام بلاعوض، سایت حوزه و فاطی کماندو هستند.

عارف آنلاین های ابجد هوّز:
در این دسته افرادی جای می گیرند که بیست و چهار ساعته مشغول آپلود و دانلود اسرار قاسمی و جاسمی و هاشمی و کتابهای دعا و طلسمات و اوراد و خلاصه همه چیزهایی هستند که از بقالی سر کوچه هم می توان تهیه کرد. این افراد علاقه بسیار زیادی به واژه ی "جن" دارند و در هر جمله ای که می نویسند حداقل یک یا دوبار از این واژه استفاده می کنند.

عارف آنلاین های بی سواد: 
 در این دسته با کسانی روبرو می شویم که به زحمت قادر به خواندن و نوشتن هستند و جالب اینجاست که خیلی از اینها یا دانشجو هستند و یا حداقل دیپلم دارند اما جملاتی که می نویسند پر از غلط های فاحش است . علت اینکه این عزیزان توانایی نوشتن ندارند اینست که اصلا اهل مطالعه نیستند و به زحمت کتابی در عمر خود خوانده اند. عارف آنلاین های بی سواد در ضمن بسیار مدعی و طلبکار هستند. چشم های آنها به خواندن و دقت کردن عادت ندارد و در دنیای واقعی هم احتمالا شنونده های خوبی نخواهند بود.

رازوران (رازورزان؟): 
 این دسته شامل افرادی ست که ذهن پرسش گر دارند. اینها خود را استاد یا شاگرد نمی دانند و با پیوستن به خیل رازوران قرن بیست و یکم، به تبادل تجربیات و دانسته ها با سایرین اهمیت می دهند. آنها نگاه فلسفی یا دانشگاهی یا منطقی و مستدل توام با حیرت به جهان پیرامون دارند و هر چیز، حتی صدای شر شر آب برایشان معمایی شگفت انگیز است. رازوران به جای اینکه در بازی های من بهترم یا تو وارد شوند، دنیای روزمره خود را طوری شکل می دهند که بیش از هر چیز آنها را به پرسش هایی در رابطه با چیستی جهان درگیر نماید.