نوروفیدبک چیست؟

فواید   نوروفیدبک   چه هستند ؟ نوروفیدبک چگونه عمل می کند ؟ نوروفیدبک چه کمکی به بیماران می کند؟ نوروفیدبک در ایران تا چه حدی استفاده می شود؟

بیوفیدبک چیست ؟

با هدف دستیابی به سیگنال های بیولوژی بدن یعنی درجه حرارتی بدن، تنش عضلانی و ضربان قلب سنسورهایی به بدن وصل می شوند و در بیوفیدک از این اطلاعات برای فهمیدن اینکه بدن در مقابل تغییرات چگونه عمل می کند ، استفاده می شود. در واقع نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک است و کمک می کند تا شما بازخورد واقعی و دقیقی از خود داشته باشید.

نوروفیدبک   چیست؟  

نوروفیبدک به معنای بازخورد عصبی است  و یک روش غیرتهاجمی و غیر دارویی است که در رابطه با بیماری های مرتبط با مغز انجام می گیرد.مغز انسان ازمیلیاردها نورون عصبی تشکل شده و فعالیت آنها باعث ایجاد امواج مغزی می شوند.نوروفیدبک فعالیت و امواج مغز را اندازه گیری می کند و کمک می کند برخی از الگوها و امواج خاص را بیشتر و یا کمتر تولید کنید . این کار از طریق تغییر فعالیت مغز و یا با تغییر چگونگی ارتباط بین بخش های مختلف مغز انجام می شود و با استفاده از این تغییرات می توانید توجه خود را تقویت کنید و احساسات و رفتارهای خود را کنترل کنید.که در ادامه با ذکر مثال هایی سعی می کنیم شناخت شما را از نوروفیدبک بیشتر کنیم تا با فواید نوروفیدبک بیشتر آشنا شوید.

نوروفیدبک چگونه انجام می شود؟

در ابتدا حسگرها و یا الکترودهایی به سر متصل می شوند و معمولا این حسگرها فعالیت های مغز را با استفاده از یک سیستم کامپیوتری اندازه گیری می کنند.از طریق آنها مراجعه کنندگان به کلینیک توانبخشی می توانند امواج مغزی خود را ببینند و از طریق  تمرکز بر روی آنها ،با تمرین  آنها را تغییر و اصلاح کنند. این سنسورها نوار مغزی را روی مانیتور نشان می دهد . هر کدام از ما دارای یک الگوی امواج مغزی هستیم . امواج مغزی ما از فرکانس های مختلفی تشکیل شده است. فرکانس های آلفا ، بتا  که شاید به گوش شما خورده باشد.مغز انسان ها چهار نوع موج آلفا، بتا، تتا و دلتا دارد. هر کدام از این فرکانس ها کارکرد خاصی دارند و در مغز ما به نسبتی تولید می شوند. وقتی دچار مشکلی مانند اضطراب ، افسردگی ،استرس و توجه پایین می شویم این الگوی های مغزی به هم می ریزند ، یعنی فرکانس ها بیشتر و یا کمتر از حد طبیعی کار می کنند. درمانگر از طریق ثبت و تحلیل این امواج متوجه می شود ، کدام یک از امواج به درستی کار نمی کنند و بعد از تشخیص ، پروتکل درمانی را پیاده می کند تا بتواند مشکلات را برطرف کند .

منظور از فیدبک چیست ؟

امواج مغزی ما غیر ارادی هستند و نمی توانیم خودمان آن را تغییر بدهیم برای همین باید یک فیدبکی به بیمار داده شود تا بتواند این امواج را تغییر دهد.این سیستم به شما فیدبک ارائه می دهد این فیدبک از طریق اجرای یک فیلم و یا شنیدن یک صدا ارائه می شود. به عنوان مثال وقتی مقدار خاصی از امواج بتا را در مغز تولید می کنید ، فیلم به طور کامل پخش می شود اما به محض اینکه میزان هوشیاری شما کم شود، فیلم شروع به محو شدن می کند و به این شکل متخصصین توانبخشی شناختی سریع متوجه می شوند که چطور با تغییر فعالیت مغز به شکلی که آموزش می دهند از محو شدن فیلم جلوگیری می شود. وقتی الگوی جدید مغزی را یاد گرفتید و تمرین کردید مغز این الگو را به خاطر می سپارد .بررسی ها نشان می دهند که مغز از فیدبک های دریافتی یاد می گیرد و بعد از آموزش تغییرات چشمگیری در فعالیت مغز اتفاق می افتد.

تغییر مغز چگونه اتفاق می افتد؟

برای مثال بچه ها در نوروفیدبک یاد می گیرند که یک بازی ویدیویی انجام دهند ، آنها هیچی نمی خوانند و یا نمی نویسند بلکه مغز ها آنها این یادگیری را سازماندهی می کند.چطور یاد می گیرید تعادل خود را روی دوچرخه حفظ کنید شاید یک نفر در ابتدا به شما آموزش دهد اما آخر این مغز شما است که تعادل را شکل دهی می کند . نوروفیدبک هم همین کار را می کند و وقتی مغز به این شکل چیزی را یاد بگیرد به هیچ عنوان فراموش نمی کند البته استثناهایی وجود دارد مانند آلزایمر و یا مشکلات عصبی اما به هر حال باز هم راه هایی برای آموزش مغز وجود دارد.اما در جلسات درمانی چه اتفاقی می افتد؟

در جلسات درمانی معمولا دو مانیتور وجود دارد مانیتوری جلوی مراجعه کننده و دیگری رو به روی درمانگر . از طریق برخی بازی ها و فیلم های شبیه سازی شده مراجعه کننده باید طوری متمرکز بنشیند که این بازی ها را هدایت کند . این بازی ها از طریق دست یا موس و یا … هدایت نمی شوند بلکه از طریق امواج مغزی هدایت می شود و بازی آغاز می شود .هر جایی که  آموزش ها که از قبل توسط درمانگر داده شده ، اجرا شود . بازی حرکت می کند و امواج مغزی تقویت می شود و بعد از مدتی مراجعه کننده یاد می گیرد که چطور خود را متمرکز کند تا بتواند امواج مغزی خود را به حالت بهینه دربیاورد . به این طریق مغز شرطی می شود که فعالیت های مغز به حالت بهینه می شود و بعد از چند جلسه مغز یاد می گیرد که به طور خودکار در نبود دستگاه و در شرایط مشکل ساز تمرکز کند و بتواند امواج مغزی را اصلاح کند.

 ارتقاء عملکرد مغز با نوروفیدبک

نوروفیدبک فقط مخصوص به حل مشکل نیست . فیدبکی که از این روش دریافت می کنید با تغییر زمانبندی مغز عملکرد را هم بهبود می بخشد. این ویژگی می تواند به  دانش آموزان در عملکرد بهتر رفتارها در مدرسه ، کار و ورزش کمک کند.تمرکز نوروفیدبک روی تغییر مغز است . بخش هایی در مغز وجود دارند که در توجه ، آرامش ، سازماندهی خلق و خو و کنترل عواطف و خواب به شما کمک می کنند. شما میزان تاثیر مغز بر روی ذهن را تشخیص نمی دهید و با نوروفیدبک می توان فهمید که تغییر مغز چه تاثیر بزرگی بر روی زندگی دارد.در حالی که از این روش برای ارتقاء عملکرد افراد هم استقاده می شود . تیم های بزرگ فوتبال مانند آرسنال و یا برخی از شطرنج بازان از نورودفیدبک استفاده می کنند.

با استفاده از نوروفیدبک هر کسی می تواند عملکرد خود را تقویت کند . این روش برای بچه ها ، نوجوان ها و بزرگسال ها از سن ۲ تا ۹۲ سالگی مفید است . این روش برای بچه ها معمولا در درمان بیش فعالی ، مشکلات عاطفی و رفتاری و تاخیر در یادگیری و رشد و برخی از مشکلات به وجود آمده در مدرسه استفاده می شود و در بزرگسالان هم معمولا برای برطرف کردن اضطراب ، افسردگی و اختلالات خواب کاربرد دارد.اما همه این مشکلات و بیماری ها چه وجه اشتراکی باهم دارند. همه آنها یه مشکل مغزی محسوب می شوند. با استفاده از نوروفیدبک مغز شما خودش را تغییر می دهد و به این ترتیب هر یک از این مشکلات به نحوی بهبود پیدا می کنند.

فواید نوروفیدبک

• نظارت دقیق و غیر تهاجمی بودن
• عیب یابی و پیگیری پیشرفت
• نداشتن عوارض جانبی
• پایدار ماندن نتایج به این دلیل که خود فرد کنترل و بهبود اختلال را یاد می گیرد.
• قابل اندازه گیری بودن هتایج
• کشف مسائل حل نشده برای پردازش های بعدی در طول جلسات نوروفیدبک
• هدف قرار دادن بخش خاص مرتبط با اختلالات عصب شناختی

نوروفیدبک در موراد زیر تاثیر مثبت نشان داده است

• بیش فعالی و کمبود توجه (ADD/ADHD)
• اعتیاد (ADDICTIONS)
• اضطراب (ANXIETY)
• اختلال دلبستگی(ATTACHMENT DISORDER)
• اوتیسم(AUTISM)

و به این موارد کمک کرده است :

• آسیب های خفیف سر (CLOSED HEAD INJURIE)
• اختلالات سلوک(CONDUCT DISORDERS)
• دردهای مزمن (CHRONIC PAIN)
• افسردگی(DEPRESSION)
• صرع(EPILEPSY)

در مورد کسانی که از موارد زیر رنج می برند کمک کننده بوده است :

• فیبرومیالژی(FIBROMYLGIA)
• اختلالات یادگیری(LEARNING DISABILITIES)
• میگرن(MIGRAINES)
• اختلال وسواس(OCD)
• اختلال استرس پس از سانحه(POST –TRAUMATIC STRESS)

و برای مقابله با موارد زیر کابرد دارد :

• اختلالات خواب (SLEEP DISORDERS)
• آسیب های خفیف مغزی(TRAUMATIC BRAIN INJURY)

نوروفیدبک چگونه می تواند برای همه این شرایط مختلف مفید باشد؟

برای اینکه مشکل اصلی، آسیب توانایی های مغز و تنظیم و تعدیل خودش می باشد. انگیختگی پایین مشکلی است که در اختلالاتی مانندADHD و افسردگی دیده می شود.انگیختگی بالا مشکلی است که در اختلالات اضطرابی ( شامل پانیک ، اختلال استرس پس از سانحه ، آگروفوبیا و …) دیده می شود.بی ثباتی مشکلی است که در اختلالات دو قطبی ، حملات صرع و میگرن دیده می شود

نوروفیدبک راهنمای مناسب برای بهبود خود تنظیمی مغز است.

درمان نوروفیدبک چقدر زمان می برد؟

معمولا تمرینات ۲ یا ۳ بار در هفته و به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه صورت می پذیرد. معمولا سیر تاثیر نوروفیدبک و بیوفیدبک تدریجی و آهسته است. با این حال مواقعی هم هست که تاثیر خود را سریع تر نشان می دهد. مثل تسکین سردردهای میگرنی برحسب تشخیص می تواند بین ۲۰ تا ۳۰ جلسه انجام شود اما در شرایط مختلف معمولا ۴۰ جلسه کافی است تا تاثیر ماندگار در زندگی فرد داشته باشد.برای اختلالات جدی تر نظیر آسپرگر دیگر اختلالات طیف اوتیسم ممکن است به ۱۰۰ -۲۰۰ جلسه نیاز باشد و حتی ممکن است نتایج کاملی هم حاصل نشود.

نوروفیدبک در ایران

در حال حاضر مراکز بسیاری برای ارائه خدمات نوروفیدبک در ایران تاسیس گردیده است که در بسیاری از آنها متخصصین برای ارائه روش های پیشرفته و مفید در تلاش بسیار هستند. اما  متاسفانه در برخی مراکز بیماران به دلیل نداشتن شناخت کافی به این درمان روی می آورند . حتی درکی صحیح از اینکه قرار است برای آنها چه اتفاقی بیفتد ، ندارند و تنها به مرکز نوروفیدبک مراجعه می کنند که در این میان از غیر متخصصینی که دانش کافی ندارند استفاده می شود و با وعده های دروغین و امید به گرفتن نتایج غیر معقول در بیماری های افسردگی شدید و  … آنها را چندین جلسه به مرکز نوروفیدبک می کشانند. و از آنجایی که تعرفه ایی مشخص برای هزینه نوروفیدبک وجود ندارد ممکن است که سودجویان سوءاستفاده کنند. نوروفیدبک فواید خود را دارد اما وعده هایی مانند تغییر غیر معقول مانند گرفتن نمره های خوب فرزند شما در مدرسه و از این دسته کاملا توسط متخصصین رد شده است .

مهم ترین نکته برای هر مراجعه کننده ایی به کلینیک توانبخشی تشخیص اولیه است که شیوه درمان باید توسط متخصص مربوطه مشخص گردد . تنها صرف اینکه مرکزی دارای دستگاه نوروفیدبک و یا تجهیزات دیگر است نباید اولویت فرد قرار بگیرد.